Sun Cu

Sun Cu, „Učitelj Sun“ je počasna titula koja je data Sun Vu-u (544-496 p.n.e.) autoru proslavljenog dela „Umeća ratovanja“, možda najuticajnije knjige o vojnoj strategiji svih vremena. On je takođe jedan od najranijih realista u teoriji o međunarodnim odnosima.

U autorovom imenu slovo wu znači „vojno“ odnosno „borilačko“ kao u wu shu – borilačke veštine.

Istorijska figura

Izvor podataka kojima danas raspolažemo o životu Sun Cua jeste jedna biografija koju je napisao istoričan Sima Čian (Sima Qian), koji ga opisuje kao generala koji je živeo u državi Vu u 6. veku p.n.e, i koji je bio savremenik jednog od najvećih kineskih mislilaca antičkih vremena – Konfucija. Prema predanju, Sun Cu je bio pripadnik šija. Ši je naziv za kineske aristokrate bez poseda, potomke onih aristokrata koji su bili izgubili svoje posede tokom teritorijalne konsolidacije koja se dogodila u vreme Prolećnog i Jesenjeg perioda. Za razliku od većine šija, koji su bili putujući učenjaci, Sun Cu je radio kao najamnik (profesija slična današnjem vojnom savetniku). Prema predanju je kralj Vua Helü, učinio Sun Cua generalom negde 1512. godine, kada je ovaj dovršio svoju čuvenu raspravu o vojnim pitanjima. Ono što je danas poznato kao „Umeće ratovanja“ nosilo je naziv „Sun Cu“ – jer, stavljanje ime autora umesto naziva nekog dela bila je uobičajena kineska praksa pre perioda Čin (Qin). Nakon njegovog postavljenja je kraljevstvo Vu, koje je bilo divljačko i necivilizovano, postalo jedno od najmoćnijih država jer je uspelo da osvoji državu Ču, jednu od najmoćnijih država Prolećnog i Jesenjeg perioda. Sun Cu, koji je uvek priželjkivao miran i spokojan život, odjednom je nestao kada je kralj Helü konačno osvojio Ču. Stoga je tačan datum njegove smrti ostao nepoznat.

Umeće ratovanja

Savremeni kineski naziv „Sun Cu-a“ (prvobitni naslov knjige „Umeće ratovanja“) je „Sun-ci ping fa“. „Sunci“ je savremeni način izgovaranja imena „Sun Cu“. „Ping fa“ može se prevesti kao „princip primene sile“, „vojne metode“, „vojne procedure“ ili „borilačke veštine“. Negde oko 298. p.n.e. istoričar Džuang Đi (Zhuang Zi) je zabeležio da je Sun Cuova teorija uvrštena u tehnike borilačkih veština, kako napadačkih tako odbrambenih, kako u oružanom sukobu tako i onome u kome se oružje ne koristi. Njegov „ping fa“ predstavljao je filozofsku osnovu onoga što danas nazivamo azijskim borilačkim veštinama. Francuski prevod iz 1722, prvi prevod „Sun Cua“ na neki evropski jezik, nosio je naziv „Art Militaire des Chinois“ i verovatno izvršio uticaj na engleske prevode najčešće naslovljene sa „Umeće ratovanja“.

Istorijska pozadina

Najviše o istorijskoj pozadini „Sun Cua“ može se pročitati u uvodu jednog izdanja „Umeća ratovanja“ iz 1910. čiji je prevodilac Lajonel Gils (Lionel Giles), a ta knjiga se može besplatno skinuti sa sajta Projekat Gutenberg (Project Gutenberg). U Gilsovom uvodu on se bavi zbrkom koja vlada po pitanju istorijske pozadine Sun Cua. Godine 1972. pronađen je set tekstova urezanih na bambusu u jednoj grobnici blizu Linji-a u Šandongu. Oni su omogućili da se potvrdi autentičnost poznatog dela teksta i da se mu se pridodaju novi, do tada nepoznati odeljci. Ova verzija je nastala negde između 134. i 118 p.n.e. što opovrgava starije teorije da su neki delovi teksta dopisani mnogo kasnije.
Dve najviše čitane kineske verzije „Umeća ratovanja“ predstavljale su izvore za prevođenje knjige na engleski i druge jezike. Tek 1970. nastala je nova potpunija verzija u Taipeju, kao kompilacija oba teksta sa dodatkom nekih skorašnjih arheoloških istraživanja. Ovo delo je poznato pod imenom „Kompletna verzija Sun Cuovog Umeća ratovanja“, namenjeno je Kancelariji nacionalne odbrane za istraživanja i proučavanja, i ono predstavlja izvor za neke novije i potpunije prevode ovog dela.

„Umeće ratovanja“ je jedna od najpopularnijih zbirki vojnih tekstova u istoriji. Drevni Kinezi dugo godina su „Umeće ratovanja“ smatrali osnovnim delom za svakoga ko se bavi vojnim temama i pitanjima, i ono svakako spada među najvažnije zbirke tekstova, odnosno knjiga u kineskoj literaturi. Kaže se da su i Mao Ce Tung i Josif Staljin svakodnevno čitali ovu knjigu kada su ratovali.

Od ovog autora